ทำความรู้จักที่มาของเครื่องเงิน

หากจะกล่าวถึงเครื่องใช้ที่มีประวัติยาวนานมาแต่สมัยอดีตที่ทั้งในไทยและต่างประเทศต่างใช้งานกันอย่างมากมาย…ก็คงจะคิดถึง “เครื่องเงิน” กันอย่างแน่นอน ยิ่งเป็นเรื่องราวตำนานเกี่ยวกับ “แดร็กคิวล่า” ที่กลัวเครื่องเงินตามตำนานนั้นเองครับ วันนี้เราจะพาทุกๆ ท่านไปทำความรู้จักกับ “ที่มาของเครื่องเงิน” กันครับ จะเป็นอย่างไรกันบ้างนั้น…เราไปดูกันดีกว่าครับ

ประวัติความเป็นมาของเครื่องเงิน

เครื่องเงินในประเทศไทย ในสมัยประวัติศาสตร์นั้น ได้มีการใช้ “เงิน” เป็นตัวแทนของเงินตราเพื่อแลกเปลี่ยนสินค้า ก่อนที่ต่อมาจะมีการใช้เงินในวงการเครื่องประดับ ซึ่งเริ่มแพร่หลายนับตั้งแต่ “สมัยสุโขทัย” นิยมนำโลหะเงินมาทำเป็นเครื่องประดับ ภาชนะ เครื่องใช้ต่างๆ  และต่อเนื่องมาถึง สมัยอยุธยา โดยในสมัยอยุธยา มีการนำข้าวของเครื่องเงินมาเป็นเครื่องบรรณาการจากเมืองประเทศราช และต่อมาใน สมัยรัตนโกสินทร์ ก็มีการนำเงิน มาเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้า นอกจากนี้ ในสมัยก่อนนั้นเครื่องเงินยังใช้บ่งบอกถึงฐานะทางสังคมอีกด้วย

เครื่องเงินแบ่งออกเป็นกี่ประเภท

1. ผลิตภัณฑ์เครื่องเงินประเภทของใช้ ของตกแต่ง ของขวัญของชำร่วย เช่น เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร แจกัน กรอบรูป ขัน พานรอง เชิงเทียน ของขวัญของชำร่วย ฯลฯ ผู้ผลิตเครื่องเงินของไทย ส่วนใหญ่มีความรู้ ความชำนาญเกี่ยวกับโลหะเงินที่ผลิตเป็นอย่างดี ตั้งแต่การผลิต การออกแบบ เทคโนโลยีพื้นบ้านและอื่น ๆ ซึ่งเป็นภูมิปัญญา ความรู้ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ สินค้าเครื่องเงินประเภทนี้จึงแฝงด้วยวัฒนธรรมและคุณค่าอยู่ในงานฝีมือเอาไว้

2. ผลิตภัณฑ์เครื่องประดับเงิน ประเภทแหวน กำไลข้อมือ สายสร้อย ต่างหู จี้ห้อยคอ ฯลฯ เครื่องประดับเงินเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีอนาคตที่ดี เพราะตลอดช่วงเวลาส่วนใหญ่ของทศวรรษที่ผ่านมา สีอ่อนเป็นที่นิยมมาโดยตลอด และเครื่องประดับเงินก็เข้ากันได้ดีกับสีในโทนอ่อนจาง ในแง่ศิลปะเครื่องประดับได้ให้โอกาสศิลปินแสดงความรู้สึกของตนในรูปแบบดั้งเดิม หรือร่วมสมัยผ่านการประดิษฐ์เครื่องประดับแต่ละชิ้น เครื่องประดับเงินไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ใด ๆ ที่ผิวหนัง ดังนั้น ผู้หญิงจึงสามารถซื้อหาเครื่องประดับเงินได้โดยไม่ต้องกังวลอีกด้วย

ทำความรู้จักเครื่องเงินจาก จังหวัดน่าน

เครื่องเงิน จัดเป็นของฝากที่ขึ้นชื่อของ จ. น่าน โดยฝีมือชาวเขาเผ่าเมี่ยน (เย้า) และม้ง(แม้ว) ส่วนมากทำเป็นเครื่องประดับ เช่น กำไล สร้อยคอ สร้อยข้อมือ ตุ้มหู แหวน ฯลฯ ซึ่งได้ริเริ่มทำเป็นอาชีพตั้งแต่ พ.ศ.2515 เงิน เป็นเครื่องประดับอีกประเภทหนึ่งที่ก้าวผ่านยุคสมัยและมีการถ่ายทอด ภูมิปัญญาการทำเครื่องเงิน จากรุ่นสู่รุ่น ลวดลายเก่าแก่โบราณยังคงถูกรักษาไว้ได้อย่างดีจากงาน หัตกรรมที่ต้องใช้ความ อดทนและฝีมือควบคู่กัน ในเมืองไทย แหล่งเครื่องเงินที่โดดเด่นจริงๆก็มีกันอยู่ไม่กี่แห่งอาทิ ถนนวัวลาย จ.เชียงใหม่ เครื่องเงิน เมืองนครศรีธรรมราช เครื่องเงินโบราณสุโขทัย และเครื่องเงิน เมืองวรนครน่าน เป็นต้น

ที่ “เมืองน่าน” ก็เป็นอีกเมืองหนึ่ง ที่มีงานหัถตกรรมการทำเครื่องเงิน ที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์งดงามไม่แพ้ที่ใด จนกลายมาเป็นหนึ่งในของฝากที่ขึ้นชื่อของเมืองน่าน

ความพิเศษที่ทำให้เครื่องเงินเมืองน่านไม่เหมือนที่อื่น คือ เครื่องเงินของเมืองน่าน จะ “ผสมเม็ดเงินมากเป็นพิเศษ” เมื่อเสร็จออกมาจะเป็นเครื่องประดับที่ไม่แข็งเกินไป จะค่อนไปในทางอ่อน แต่ก็สามารถใช้ได้ตามปกติ จุดเด่นอันเป็นจุดต่างจึงอยู่ที่ส่วนผสม แบบ และฝีมือ เครื่องเงินจังหวัดน่าน ขึ้นชื่อในเรื่องความละเอียดของฝีมือ และมีลวดลายเฉพาะตัว

วิธีการดูแลและทำความสะอาดเครื่องเงินแบบง่ายๆ

●ล้างด้วยน้ำอุ่น ผสมน้ำยาล้างจานอ่อนๆ แล้วใชัแปลงขนนิ่มๆขัดเครื่องประดับไปในทางเดียวกันแล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด เช็ดและผึ่งลมให้แห้งสนิท

●เลือกซื้อน้ำยาล้างเครื่องประดับแบบน้ำ เลือกยี่ห้อที่เชื่อถือได้ แช่ไว้ ระยะเวลาตามที่ระบุไว้ข้างขวด แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด เช็ด และผึ่งลมให้แห้งสนิท

และนี้ก็คือข้อมูล “เครื่องเงิน” ที่เราได้หามากฝากท่านผู้อ่านที่สนใจกันในบทความข้างต้น เราหวังว่าจะชอบและเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยกันนะครับ